کد مطلب:27971 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:104

نزول آیه در اوّل بعثت و هراس پیامبر از ابلاغ دین!












گویا اوّلین كسی كه چنین باوری را پراكنده است، وگرچه نه با قاطعیت، محمّد بن ادریس شافعی است. بر اساس آنچه وی گزارش كرده است، پیامبرصلی الله علیه وآله پس از دریافت پیام وحی و سوره علق و... از این كه مشركانْ او را تكذیب كنند، هراس به دل داشت. آیتِ الهیِ:«ای پیامبر! برسان» نازل شد تا او را در ابلاغ حق، استوار بدارد و «عصمت» (حفاظت) الهی را در ابلاغ وحی بدو برساند.[1].

بر این پایه، از حسن بصری نیز گزارشی آورده اند كه پیامبرصلی الله علیه وآله فرموده است:

خداوند، چون مرا برانگیخت، از آن روی كه می دانستم مرا تكذیب خواهند كرد و شكنجه خواهند داد، روزگاری دست نگه داشتم، تا خداوند، این آیه را فرستاد.[2].

پاسخ این سخن، این است كه:

1. دلیلی بر اثبات آن وجود ندارد و گزارش منسوب به حسن بصری مستند نیست.

2. ادلّه ای كه اثبات می كنند سوره مائده آخرین سوره[3] و یا از آخرین سوره های[4] نازل شده بر پیامبرصلی الله علیه وآله است، این ادّعا را رد می كنند.

3. محدّثان، مفسّران، مورّخان و متكلّمان پیرو مكتب اهل بیت علیهم السلام اتفاق دارند كه آیه تبلیغ، در ارتباط با جریان غدیر خم و ابلاغ امامت امیر مؤمنان است. این شأن نزول، در بسیاری از مصادر اهل سنّت نیز آمده است و علّامه امینی از سی مصدر حدیثی و تفسیری اهل سنّت، آن را روایت كرده است.[5].

4. متن آیه به روشنی نشان می دهد كه ابلاغ موضوع ویژه ای مورد نظر خداوند متعال بوده و نه مطلق رسالت؛ موضوع ویژه ای كه هموزن همه رسالت پیامبرصلی الله علیه وآله است، و آن، چیزی جز مسئله ولایت و رهبری امّت پس از آن حضرت نمی تواند باشد.

افزون بر این همه، چگونه می توان باور كرد كه پیامبر خدا با آن عظمت و روح بلند و اراده استوار، در آغاز راه به دلیل ترس از تكذیب و آزار مردم، از به انجام رساندن رسالت خویش، سرباز زده باشد تا خداوند متعال، تضمین كند كه مشكلی پیش نخواهد آمد و كسی به او آزاری نمی رساند؟!









    1. الاُمّ:168/4. متن، طولانی است و تنها بخش مورد نیاز را آورده ایم.
    2. أسباب نزول القرآن:204، الدرّ المنثور:116/3.
    3. ر. ك:ص 267، ح 786. نیز، ر. ك:تفسیر ابن كثیر:3/3، التحریر والتنویر:255/4.
    4. أسباب نزول القرآن:204، الدرّ المنثور:116/3.
    5. ر. ك:الغدیر:223 - 214/1.